Social media in dienst van het Koninkrijk

We beginnen met een klein experiment: Pak je telefoon er eens bij, en check de laatste 10 berichten die je hebt verstuurd. Of de laatste 100, of 1000.

Wat zeggen die berichten over jou? Waar gaan ze over? En wat wil je online van jezelf laten zien?

Social media zijn een belangrijk onderdeel geworden van ons dagelijks leven. Veel mensen gebruiken ze om in contact te blijven met vrienden en familie, om te netwerken, om te leren en om te ontspannen.

Ons online gedrag geeft daardoor ook steeds meer inzicht in wie we zijn. Het zegt iets over onze persoonlijkheid en over onze mening, over wat we geloven en met wie we omgaan. Recruiters gebruiken de sociale media al veel langer als bron om een eerste indruk te krijgen van een sollicitant. Je hebt ongeveer 80% kans dat je werkgever jouw accounts bekeken heeft voorafgaand aan een sollicitatiegesprek. Zo krijgt hij of zij een indruk of je past bij de organisatie.

Die indruk kan wel eens heel anders zijn dan wat mensen in het dagelijks leven van je zien. Recent was er een stagiaire van een kinderdagverblijf in het nieuws, omdat ze beelden van kinderen had gedeeld via Snapchat en TikTok en daar kwetsende opmerkingen bij geschreven. Niemand had dat van haar verwacht: “Het gaat hier om een stagiaire die door iedereen geliefd werd. We zijn allemaal ontzettend verdrietig.”

Er wordt veel gewaarschuwd tegen het gebruik van social media. Dat begrijp ik, omdat het ons leven met God vaak in de weg zit. Maar in dit artikel wil ik het ook eens omdraaien: wat zou het geweldig zijn als onze online aanwezigheid juist in dienst staat van het komende Koninkrijk van God!

Een christen wil, zoals de naam al zegt, leven in navolging van Jezus Christus. Die is het belangrijkste in ons leven (Kol. 3:17). Dat kun je niet loslaten in de virtuele wereld, zoals het ook onmogelijk is dat er zoet én zout water uit één bron komt (Jak. 3:11)

Ik moet zeggen: Mijn tijdlijn komt er in dat licht niet heel best vanaf. Hoog tijd dus om op zoek te gaan welke weg een christen daarin kan gaan. Ik geef zeven richtingwijzers, die kunnen helpen om op het goede spoor te komen.

1 Eerlijk zijn
Durf je echt eerlijk naar het gebruik van je smartphone te kijken? Daar begint onze zoektocht mee. Als ik lesgeef over social media merk ik vaak weerstand om te praten over smartphonegebruik. Sommige leerlingen beginnen dan gelijk te zuchten: niet wéér!

En ik geef toe: het is soms ook best confronterend. Check bijvoorbeeld elke week maar eens hoeveel schermtijd je hebt gehad. Gemiddeld besteden jongeren ruim 3 uur per dag aan social media, en dan rekenen we Netflix en games nog niet eens mee. Je gaat het goede spoor niet vinden zonder het lef om hier eerlijk over na te denken. Durf jij dat aan?

2 Écht belangrijk
Ok, let’s go. De volgende richtingwijzer is een vraag aan jezelf: “Wat vind ik belangrijk in mijn leven?” En dan bedoel ik zowel offline als online. Vind je uiterlijk belangrijk? Of complimenten? Vrienden? Wil je avontuur beleven? Wat zijn je goede voornemens eigenlijk? Spelen geloof en God ook nog een rol?
Misschien moet je het ook vragen aan ouders of een goede vriend: “Wat is nu echt belangrijk voor mij, denken jullie?” Of misschien moet je je verplaatsen in degene met wie je net verkering hebt, of je toekomstige werkgever. Wat zou diegene opvallen aan wat je online zet?

Je kunt er zelf ook een beetje mee oefenen, om een beeld te krijgen. Niet heel betrouwbaar, maar wel leuk: je kunt je gegevens laten scannen door een tool als Apply Magic Sauce van de Universiteit van Cambridge. Die maakt een persoonlijkheidsprofiel op basis van jouw online accounts.

Jouw social media-gedrag wordt ook door anderen heel precies gevolgd om te achterhalen hoe jij in elkaar steekt. Iedereen kent de cookies, die je bij elke site moet accepteren. Big Tech achterhaalt zo wat jij interessant en belangrijk vindt. Dat is waardevolle informatie voor adverteerders, die jou graag producten onder de aandacht willen brengen. Vraag bij Google maar eens op welke informatie er over jou bekend is. Leerzaam!

3 Doelen
Bepaal voor jezelf waar je social media voor wilt gebruiken. De grootste valkuil van social media is FOMO, Fear Of Missing Out. Omdat je bang bent iets te missen, blijf je maar scrollen. Het dient geen doel meer, maar je bent een slaaf geworden van dat platform. Je kiest niet de goede weg, maar verdwaalt. Vooral TikTok staat bekend als platform wat hierop inspeelt.
Dat vraagt keuzes en kritisch kijken naar jezelf. Je kiest bewust wie je volgt (en wie niet), wat je online plaatst en waarom, hoeveel tijd je wilt besteden en jezelf daar ook aan houden. Bij dat laatste helpen apps als FamilyLink of ColdTurkey.

4 Filters
Wie online een foto post, kan kiezen uit ik-weet-niet-hoeveel filters om toe te passen. Dat is inmiddels zo ingeburgerd, dat jongeren nauwelijks foto’s plaatsen zonder ze eerst te bewerken. Er ontstaat een angst om de ‘pure’ werkelijkheid te laten zien (hoewel een app als BeReal dat weer bewust doorbreekt).
De Bijbel roept ons op om onze boodschap aan de wereld te filteren. In navolging van de Heere Jezus (Joh. 5:30) volgen we weg die de Bijbel wijst, wat we wel zeggen en waar we voor op willen passen (Ef. 5:1-21).

5 Fakenews
Techbedrijven doen er alles aan om de verspreiding van nepnieuws te voorkomen. Dat is nog niet zo makkelijk: iedereen kan vrij informatie plaatsen. Geruchten en roddels vinden snel hun weg.
Het is zorgelijk dat wantrouwen en complottheorieën onder christenen soms behoorlijke aanhang krijgen. De grens tussen oprechte zorgen en fakenews is heel dun. We willen waken voor waarheid en oprechtheid in wat we delen met de wereld. Deel geen dubieuze informatie en weerspreek leugens en onrecht.

6 Gebed
Bidt je weleens voor iets wat je online hebt gelezen, of zelf hebt gepost? Dat klinkt je misschien gek in de oren, maar ik moest daar aan denken toen recent twee keer een meisje vermist raakte. Via social media werd gevraagd om te bidden voor deze meiden. Gelukkig liep het in beide gevallen ook goed af, en werden de meiden weer gevonden. Mij raakte het dat het gebed van wildvreemde medechristenen zoveel betekende voor de betrokkenen.

7 Delen
Iets ‘delen’ is een bekende term op social media, maar zit ook in het DNA van elke christen. Je deelt van je geld en spullen, maar ook de woorden die je spreekt vallen daaronder (Ef. 4:28-29). Wat mij betreft reken je ook je reacties op de socials daar onder.

Veel brieven van Paulus sluiten af met een reeks groeten aan andere christenen, aangevuld met korte aansporingen en zegenwensen. Dat levert prachtige citaten op, die helemaal niet misstaan in een comment of een appje. Maak af en toe een mooie post van een dagtekst, stuur een bemoedigend appje naar een zieke klasgenoot of deel een mooi vers op je status. Een Bijbelapp als YouVersion levert kant-en-klare afbeeldingen met teksten en zelfs hele stories aan.

De online wereld geeft veel kansen om te delen van het Evangelie, en de woorden van de Heere Jezus door te geven. Denk bijvoorbeeld aan het prachtige werk van GlobalRize, die via internet mensen over de hele wereld bereiken met de Bijbelse boodschap.

Tot slot
Het is een zoektocht hoe we om moeten gaan met social media. Dat betekent dat we elkaar waarschuwen voor valkuilen en gevaren. We helpen en bemoedigen elkaar ook! Ik hoop dat deze richtingwijzers je een stap verder helpen op de weg, en dat je onderweg door de online wereld voor velen een ‘barmhartige Samaritaan’ zult zijn (Luk. 10:25-37).